Тема: Башҡорт халыҡ аштары. ?ылым тема3ын 7абатлау. Башкирские

национальные блюда. Повторение темы глагол

Маҡсат
: Башҡорт милли аштары менән таныштырыу. Темаға ҡағылышлы һүҙ байлығын арттырыу, я6ыу 32м у7ыу телм2рен 19тере1. ?ылым тема3ын өйрәнеү. Милли аштарға ҡыҙыҡһыныу уятыу.
Йыһазлау
: Презентация, батмус, милли аштар һүрәттәре, карточкалар. Дәрес барышы:
1.

Ойоштороу мәле
Дәресте башлар алдынын ошондай шиғыр уҡып үтәйек. У7ытыусының уҡыуы. (Экранда яҙылған) Хор менән уҡыу. Һаумы ҡояш. Һаумы дуҫым. Һаумыһығыҙ уҡытыусым. Беҙ сәләмәт беҙ матур. Салауат кеүек батыр. - Һаумыһығыҙ, ҡәҙерле уҡыусылар. Ултырығыҙ. - Әйҙәгеҙ уҡыусылар бөгөнгө башҡорт теле д2ресенд2 матур һәм асыҡ итеп һөйләшер өсөн башҡорт теленең үҙенсәлекле хәрефтәрен ҡабатлап китәйек. (карточкаларҙа башҡорт хәрефтәрен күрһәтеү Мәҫәлән: Ҡ –ҡояш, ҡарға, ө- өй.)
2.

Дәрестең темаһын һәм маҡсатын асыҡлау
(Уҡытыусы бәлеш ҡуйылған батмус килтереп сығара. ) - Ҡарағыҙ әле, уҡыусылар, һеҙ күстәнәс (гостинцы) ярата3ығыҙмы? (Батмуста йә сәк-сәк, бәлеш килтереп сығара, йәки алдан өҫтәлгә әҙерләп ҡуйып таҫтамал менән ябып торорға) . У7ыусылар д2ресте8 ма7сатын 2йт2л2р. Эйе , беҙ бөгөн башҡорт милли аштары тураһында һөйләшәсәкбеҙ. ?ылым тема3ын 7абатлап китәсәкбеҙ. Тимәк, хәҙер дәфтәрҙәрегеҙҙе асығыҙ, бөгөнгө числоны һәм теманы яҙып ҡуйығыҙ.
3.

Инеш әңгәмә.
Башҡорт халҡы элек - электән бик ҡунаҡсыл булған. Уларҙың табындары төрлө аштарға бай булған. Ә һеҙ уҡыусылар ниндәй башҡорт милли аштарын беләгеҙ? (У7ыусылар6ы8 яуабы) -Афарин. Ә хәҙер башҡорт милли аштарын ҡарап уҙайыҡ .
Һүҙлек эше.

Хәҙер ошо һүҙҙәрҙе башҡортсаға тәржемә итәйек. Иғтибар экранға. (экранда башҡорт милли аштары күрһәтелә) • Б2леш – пирог • 7ойма7 – блины • 7а6ы –казы ( домашняя колбаса из конины) • тултырма – вареная колбаса с ливером • бешер2м – варю, готовлю • 7а7лар4а – вялить • 7ы66ырыр4а – жарить • то6лар4а- солить • киптерерг2- сушить • 26ерл2рг2 – готовить, приготовить Һүҙҙәрҙе күсереп яҙығыҙ. Улар беҙгә дәрес барышында кәрәк буласак. Һуңынан телдән бер нис2 30йл2м т060п китербеҙ.
4.

Китаптан күнегеү эшләү.
- Китапта 202 –се битте асығыҙ, диалогты табы4ыҙ. Уҡып сығабыҙ, һуңынан тәржемә итәбеҙ. -Уҡыусылар, был диалогта һүҙ нимә тураһында бара? (яуап )
5. Уйын
- Әйҙәгеҙ , “Ҡунаҡҡа әҙерләнәм” тигән уйын уйнап китәйек. Бына батмус. Ә бында төрлө милли аштар һүрәттәре. Беҙгә башҡорт милли аштарынан ғына торған аҙыҡтарҙы ошо батмусҡа һалыр кәрәк. Ә башҡорт милли аштары булмағандарын икенсе батмусҡа һалырға кәрәк буласаҡ. Аңлашылдымы? Уйыныбыҙҙы башлайбыҙ.
6.?ылымды 7абатлау
- Милли аштар тураһында һөйләшкәндә беҙгә һүҙ төркөмө 7ылым осрауы мөмкин. Нимә һуң 7ылым? Нинд2й 3орау4а яуап бирә? ( уҡыусыларҙың яуабы) Ошо һүҙҙәр араһынан ҡылымдарҙы табығыҙ.
7. Яңы һүҙҙәр менән һөйләмдәр төҙөп ҡарайыҡ.
Ҡулымда һүҙҙәр яҙылған карточкалар . Мин урыҫ телендә һөйләмдәр бирәм, һеҙ башҡорт теленә тәржемә итеп таҡтаға яҙырға тейешһегеҙ. Бер берегеҙгә ярҙам итергә мөмкин. Һуңынан д2фт2рг2 к1сереп яҙырбыҙ. Я люблю башкирские национальные блюда. (Мин/ башҡорт/ милли /аштарын/ яратам)
Моя мама готовит разные разные вкусные пироги (Минең/ әсәйем /тәмле/ бәлештәр /бешерә Кумыс - вкусный и полезный напиток. (? ымыҙ / бик /тәмле /һәм/ файҙалы) (? ымыҙ тураһында 3орар4а , ул нимәгә файҙалы, нисек эшләйҙәр) Кумыс делают из кобыльего молока. ( ?ымы66ы/ бей2/ 30т0н2н/ беш2л2р). Бабушка делает пастилу из яблок. ( )л2с2йем/ алманан/ 7а7/7оя/) Афарин, укыусылар!
Китап буйынса эш.
Хәҙер 204- се биттәге күнегеүҙе эшләйбеҙ.
9. Өйгә эш биреү.
- Өйгә эшкә киләһе тексты тәржемә итеп алып килергә һәм яттан белергә. (тексты уҡыусыларға таратып биреү) Бауырһаҡ 2ҙерл2ү: Он 600 г, йомортҡа 5 шт, шәкәр ҡомо 1 аш ҡалағы, һөт 50 мл, һары май 1 аш ҡалағы, тоҙ. 600 г май бешереү өсөн. Юғары сортлы он, йомортҡа, һөт, май, шәкәр ҡомо, тоҙ ярҙамында сөсө ҡамыр әҙерләнә. Ул йомшаҡ ҡына булырға тейеш. Ҡамырҙы өлөштәргә бүлеп, ҡабарһын өсөн әҙерәк кенә көтәбеҙ. Унан һуң уларҙы оҙонса итеп йәйәбеҙ, киҫәктәргә киҫеп сығабыҙ.Киҫәктәр 1,5—3 см оҙонлоғонда булырға тейеш. Ҡаҙанда һары майҙа бер туҡтауһыҙ әйләндергеләп, алтынһыу төҫкә кергәнсе бешереп алабыҙ ҙа, тишекле сүлмәк аша һөҙөп алып һыуытырға һалабыҙ. Әҙер бауырһаҡты ҙә баллап, йәки эретелгән шәкәргә бутарға.
10 . Йомғаҡлау .
-Афарин,уҡыусылар.Ошоноң менән дәрес тамам. Һау булығыҙ.