Автор: Келина Анна Николаевна
Должность: учитель начальных классов
Учебное заведение: МБОУ "Крест-Хальджайская средняя общеобразовательная школа имени Героя Советского Союза Ф.М. Охлопкова"
Населённый пункт: Томпонский район село Крест-Хальджай
Наименование материала: методическая копилка
Тема: Үчүгэйиэн, бу сиргэ!
Раздел: начальное образование
Кылаас чааһа: Үчүгэйиэн, бу сиргэ!
Соруга: Төрөөбүт дойду кэрэ айылҕатын таптааһын, тулалыыр эйгэни кэтээн көрүүгэ
интэриэһи тардыы.
Кытталлар: оҕолор, төрөппүттэр.
Оҕолор эрдэ сөбүлүр сибэккилэрин оҥорон бэлэмнииллэр.
Дуоскаҕа: 1)Үчүгэйиэн, бу сиргэ! 2)Олох диэн, дьиҥэ олус да кэрэ! (плакаттар.)
(Хомус тыаһа, эбэтэр намыын музыка)
Ыытааччы:-Оҕолоор, хараххытыгар сайыны оҥорон көрүөҕүҥ эрэ.Бары харахпытын
симэбит. Сып-сылаас күн буолбут, чыычаах ырыата, үрүйэ уутун тыаһа. Үөһэттэн сыр-
сырдык күн тыгар да тыгар! Тулаҥ күп-күөх сиппит айылҕа уонна кустук дьүһүнэ араас
сибэкки. Арай, оҕолоор, эһиги походуу барыаххытын баҕарбыккыт, дьэ, онон, айаҥҥа
барар рюкзагы бэлэмнэниэҕиҥ:
1 конкурс: Ким түргэний? Рюкзактан остуолга үөрэх тэрилин сүөкүүллэр. Хамаанданан
хомуйаллар. Ким түргэн ол кыайар.
2 конкурс: Мас олордуута. Тыаҕа сылдьан сорох дьон оту-маһы алдьатар түгэннэрэ
баар. Оттон киһи үүнээйигэ хайдах сыһыаннаһыахтааҕый?
-Кумааҕыттан кырыллыбыт маһы дуоскаҕа сыһыарыы. (кыра, быстах лоскуйдартан
таҥан оҕо бэйэтэ (хатыҥ, тиит, бэс) үүнээйи ойуутун таһаарар.
-Пластилинтан маһы оҥоруу. ( Ким түргэнэ, хаачыстыбата көрүллэр)
3 конкурс. Таабырын. Үүнээйи, мас аатын билии.
Оҕолоор, биһигини тулалыыр үүнээйибит барыта эмтээх. Онон букатын кырабытыттан
билиэхпитин наада, үүнээйи, мас-от аатын.
1)Стоит красавица-косы зеленые, платье белое, семя летучее (Береза)
2) Стоит столб до небес, а на нем шатер-навес. Красный меди столб точеный, а навес
сквозной, зеленый (сосна)
3) Стоят на лугах сестрички - золотой глазок, белые реснички (ромашки).
Конкурс 4 – Пародия.Биирдии оҕо карточка талар, пантомиманан көрдөрөр.
(Куобах, эһэ, тайах, бөрө, саһыл, таба), атыттар таайаллар.
Конкурс 5. – Эмоциональнай киһи
Тыаҕа ханнык баҕарар түгэҥҥэ түбэһэҕин, онтон көрдөрө5үт, атыттар таайаллар.
(Карточка – үөрүү, соһуйуу, куттал, сылайыы, санаарҕаабыт, толкуйдуур).
Конкурс 6. – Ырыа – хоһоон конкурса.Киэһэ уот аттыгар олорон эһиги хайдах
кэпсэтиэ, ыллыа этигитий? Чугастааҕы кыылы – көтөрү куттаабат гына чуумпутук.
Дуоскаҕа: “Колпак мой треугольный,
Треугольный мой колпак,
А коль не треугольный,
То не мой колпак”.
1.
Бары аа5аллар
2.
Бары ыллыыллар.
3.
Чуумпутук ыллааһын, ол аата илиигитинэн, тарбаххытынан эрэ көрдөрөҕүт.
Колпак – төбөҕөр ойуулаа тарбаххынан
Мой – бэйэ5ин ыйаҕын
Треугольный – ойуулаа төбөҕөр.
Оччоҕо . . . . , а коль не, . . . . то не… эрэ диэҥҥэ саҥараҕыт.
Аны барар саҕана тугу гынаҕытый? Бөҕү хомуйуу. Ол эрэ кэнниттэн дьиэҕэ барыы.
Конкурс 7 – бөх хомуйуу.Бытыылкаҕа хаһыаты алдьаппакка симии. Ким түргэн, ол
кыайар.
Дьэ, аны дьиэҕэ баран иһэн айылҕа кэрэтин
өссө көрүөххүт. Ол түгэҥҥэ эһиги кимиэхэ махтаныа этигитий?
-
Ийэҕэ
-
Тоҕо ?
-
Орто дойдуга төрөппүтүгэр, бу үчүгэйи, кэрэни көрдөрбүтүгэр.
Түмүк: Кумааҕынан эрдэ оҥорбут сибэккилэрин ийэлэригэр биэрэллэр.
1”Үчүгэйиэн, бу сиргэ “,- дэһэллэр оҕолор ийэҕэ.
“Олох диэн, олус да кэрэ! “- дэһэллэр ийэлэр.
2.Ийэлэр түмүк таһаараллар: Кыайыылаах – бары.
3. Оҕолорго суруктаах мэтээл кэтэрдии:
Оҕо күлэрэ,оҕо билэрэ,
Ийэ үөрэрэ, ийэ иэйэрэ –
Олус да кэрэ!
К. Уурастыырап.
Бары күргүөмүнэн бу хоһоону ааҕыынан түмүктүүллэр.